Ung thư và đột quỵ là hai trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và suy giảm chất lượng cuộc sống trên toàn cầu. Việc nhận biết dấu hiệu sớm của ung thư hoặc nguy cơ đột quỵ có vai trò vô cùng quan trọng. Điều này giúp tìm ra các biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Trong bài viết này, DANHGIATHUONGHIEU.VN sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các dấu hiệu ban đầu của hai tình trạng nguy hiểm này cũng như các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
1. Các dấu hiệu sớm nhận biết ung thư
1.1. Dấu hiệu chung ở giai đoạn đầu
Mệt mỏi kéo dài: Cơ thể mệt mỏi dù nghỉ ngơi đủ là một triệu chứng phổ biến trong nhiều loại ung thư. Điều này có thể do cơ thể phải sử dụng năng lượng để đối phó với khối u.
Giảm cân đột ngột: Sụt giảm trên 5% trọng lượng trong thời gian ngắn mà không rõ lý do có thể là dấu hiệu cảnh báo. Đây thường là biểu hiện của ung thư ở giai đoạn tiến triển.
Các khối u hoặc nổi hạch: Xuất hiện các khối u bất thường hoặc hạch lớn lên. Nhất là ở vùng cổ, nách, hoặc háng. Hạch thường không đau nhưng phát triển kích thước nhanh.
Chảy máu không rõ nguyên nhân: Chảy máu ở bất kỳ vị trí nào, như chảy máu cam, ho ra máu, hay chảy máu ở hậu môn. Điều này cần được kiểm tra y khoa ngay lập tức.
Thay đổi ở da: Sự xuất hiện các đốm, nốt ruồi bất thường về kích thước, hình dáng hoặc màu sắc. Nốt ruồi có viền không đều hoặc đổi màu cần được bác sĩ kiểm tra.
1.2. Dấu hiệu sớm của ung thư theo từng loại cụ thể
Ung thư vú: Xuất hiện khối u hoặc thay đổi da vùng vú. Chẳng hạn như lỗm xuống, da cam, hoặc núm vú tiết dịch bất thường.
Ung thư phổi: Ho không dứt, khó thở, ho ra máu, đau ngực kéo dài không rõ nguyên nhân.
Ung thư đại tràng: Thay đổi thói quen đi đại tiện, phân dẹt, chảy máu trong phân hoặc cảm giác đi ngoài không hết.
Ung thư gan: Vàng da, vàng mắt, buồn nôn, đầy bụng, chán ăn hoặc cảm giác đau vùng hạ sườn phải.
Ung thư cổ tử cung: Chảy máu âm đạo bất thường, đau khi quan hệ, tiết dịch âm đạo có mùi hôi.
1.3. Lưu ý về các yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư
- Yếu tố di truyền: Người có tiền sử gia đình mắc ung thư cần tầm soát định kỳ.
- Hút thuốc lá, uống rượu: Đây là hai nguyên nhân hàng đầu gây ung thư phổi, gan, và vòm họng.
- Chế độ ăn uống kém lành mạnh: Thực phẩm nhiều đường, chất béo và đồ chế biến sẵn làm tăng nguy cơ ung thư.
- Tiếp xúc với chất gây ung thư: Môi trường ô nhiễm, hóa chất độc hại và bức xạ có thể gây đột biến tế bào.
2. Những dấu hiệu dễ nhận biết khi có nguy cơ đột quỵ
2.1. Những triệu chứng điển hình cần cảnh giác
Đột quỵ thường xảy ra đột ngột và có thể để lại hậu quả nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời. Những dấu hiệu cảnh báo bao gồm:
- Tê mặt: Một bên mặt có cảm giác tê liệt hoặc không thể cử động. Khi cười, bạn có thể nhận thấy miệng bị lệch.
- Yếu tay chân: Khó nhấc cánh tay hoặc cảm giác tê liệt một bên cơ thể. Đây là dấu hiệu phổ biến của đột quỵ não.
- Khó nói: Phát âm không rõ ràng, nói lắp hoặc không thể nói chuyện. Bạn cũng có thể không hiểu được người khác đang nói gì.
- Hoa mắt: Mất thị lực ở một hoặc cả hai mắt, hoặc nhìn thấy mờ, chói sáng.
- Chóng mặt, mất thăng bằng: Khó đứng vững hoặc cảm giác quay cuồng.
- Đau đầu dữ dội: Đau đầu đột ngột, không có nguyên nhân rõ ràng, đôi khi đi kèm với buồn nôn.
2.2. Các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ
- Cao huyết áp: Đây là yếu tố nguy cơ số một gây đột quỵ. Huyết áp cao làm tăng áp lực lên thành mạch máu, dễ dẫn đến vỡ hoặc tắc nghẽn.
- Tiểu đường: Đường huyết cao kéo dài có thể làm hư hại các mạch máu và làm tăng nguy cơ đột quỵ.
- Béo phì: Trọng lượng cơ thể dư thừa làm tăng nguy cơ mỡ máu cao và xơ vữa động mạch.
- Rối loạn lipid máu: Mỡ máu cao có thể gây xơ vữa động mạch và làm tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch máu não.
- Tuổi tác và di truyền: Người lớn tuổi và người có tiền sử gia đình bị đột quỵ có nguy cơ cao hơn.
- Hút thuốc lá: Thuốc lá làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, gây tắc nghẽn mạch máu.
- Stress và ít vận động: Đây là một trong những nguyên nhân thường gặp ở người trẻ. Căng thẳng kéo dài và lối sống ít vận động làm tăng nguy cơ đột quỵ.
2.3. Các biến chứng thường gặp khi bị đột quỵ
Đột quỵ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, tùy thuộc vào nguyên nhân và thời gian bệnh nhân được cấp cứu kịp thời. Dưới đây là các biến chứng phổ biến mà người bị đột quỵ có thể gặp phải:
- Tử vong: Đây là biến chứng nghiêm trọng nhất của đột quỵ. Đặc biệt trong các trường hợp không được cấp cứu kịp thời.
- Phù não: Sự sưng phù trong hộp sọ có thể làm gián đoạn lưu lượng máu và oxy lên não. Dẫn đến tổn thương nghiêm trọng hoặc tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
- Viêm phổi: Tình trạng nằm lâu một chỗ cùng với khó nuốt làm tăng nguy cơ viêm phổi. Biểu hiện bao gồm ho có đờm, khó thở, sốt, và cảm giác ớn lạnh.
- Khó nuốt: Sau đột quỵ, nhiều bệnh nhân gặp khó khăn khi nuốt thức ăn hoặc chất lỏng. Cảm giác nghẹn ở cổ, hoặc thức ăn trào ngược lên, gây nguy hiểm nếu không được xử lý đúng cách.
- Nhiễm trùng đường tiết niệu: Người bị đột quỵ thường phải đặt ống thông tiểu. Dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng biểu hiện bằng đau khi tiểu, nước tiểu đục hoặc lẫn máu, đau vùng bụng dưới.
- Động kinh: Tổn thương não có thể gây co giật, làm thiếu oxy lên não và tăng nguy cơ tổn thương thêm.
- Co cứng chi: Cơ tay hoặc chân bị co cứng, gây đau đớn và hạn chế khả năng vận động. Việc tập luyện phục hồi chức năng sớm là rất quan trọng.
- Huyết khối tĩnh mạch sâu: Do phải nằm lâu, bệnh nhân có thể hình thành cục máu đông ở chân. Cục máu đông này nếu di chuyển lên phổi, tim hoặc não có thể gây nhồi máu phổi, nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ tái phát.
- Mất khả năng ngôn ngữ: Tổn thương vùng não liên quan đến ngôn ngữ khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc nói, hiểu lời nói, hoặc giao tiếp.
- Nhồi máu cơ tim: Những người bị đột quỵ do xơ vữa động mạch có nguy cơ cao bị nhồi máu cơ tim.
- Trầm cảm: Không chỉ ảnh hưởng đến thể chất, đột quỵ còn tác động mạnh đến tâm lý. Người bệnh dễ cảm thấy buồn bã, lo âu kéo dài. Mất hứng thú với cuộc sống, thậm chí có ý định tự tử.
- Các biến chứng khác: Buồn nôn, nôn ói, mất thị lực, suy giảm trí nhớ, và rối loạn chức năng ruột hoặc bàng quang cũng thường xuất hiện ở bệnh nhân sau đột quỵ.
3. Cách phòng ngừa ung thư và đột quỵ từ sớm
3.1. Phòng ngừa ung thư
Thay đổi lối sống và thói quen hàng ngày
- Thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây nhiều loại ung thư, đặc biệt là ung thư phổi, họng và thực quản. Việc ngừng hút thuốc sẽ giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh.
- Hạn chế uống rượu bia. Rượu bia góp phần làm tăng nguy cơ ung thư gan, vòm họng và đại tràng. Chỉ nên uống ở mức độ vừa phải hoặc loại bỏ hoàn toàn.
- Tăng cường vận động thể chất. Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày giúp tăng cường hệ miễn dịch và duy trì cân nặng ổn định.
Chế độ ăn uống lành mạnh
- Tăng cường thực phẩm chứa chất chống oxy hóa. Rau xanh, hoa quả tươi, các loại hạt và ngũ cốc nguyên cám cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết.
- Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn. Đồ ăn chứa nhiều chất bảo quản, chất béo chuyển hóa và đường tinh luyện có thể làm tăng nguy cơ ung thư.
- Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ. Các loại đậu, yến mạch và gạo lứt sẽ giúp giảm nguy cơ ung thư đại tràng.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ
- Tầm soát ung thư. Thực hiện các xét nghiệm tầm soát theo độ tuổi, giới tính và tiền sử gia đình. Bao gồm chụp X-quang ngực, nội soi đại tràng hoặc xét nghiệm Pap.
- Theo dõi các dấu hiệu bất thường. Phát hiện sớm giúp tăng cơ hội điều trị thành công.
Tiêm phòng đầy đủ:
- Tiêm vacxin phòng HPV để ngừa ung thư cổ tử cung. Tiêm vacxin phòng viêm gan B nhằm Giảm nguy cơ ung thư gan.
3.2. Phòng ngừa nguy cơ đột quỵ
Kiểm soát các bệnh nền: Duy trì mức huyết áp dưới 120/80 mmHg. Thông qua chế độ ăn giảm muối, tập thể dục đều đặn và sử dụng thuốc nếu cần. Kiểm tra đường huyết định kỳ và duy trì mức glucose ổn định bằng chế độ ăn kiêng và thuốc.
Duy trì lối sống lành mạnh: Duy trì chỉ số BMI ở mức lý tưởng (18.5–24.9). Tăng cường vận động bằng các hoạt động như đi bộ, yoga, hoặc bơi lội ít nhất 5 ngày/tuần.
Chế độ ăn uống khoa học: Giảm tiêu thụ các thực phẩm chiên rán, thịt đỏ và thực phẩm chứa cholesterol cao. Tăng cường thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, cá thu, quả óc chó, và hạt lanh. Những thực phẩm này giúp giảm nguy cơ hình thành cục máu đông.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Kiểm tra tình trạng mạch máu não nếu có yếu tố nguy cơ cao. Phát hiện sớm tình trạng mỡ máu cao. Từ đó điều chỉnh chế độ ăn uống và điều trị kịp thời.
Trên đây là những dấu hiệu sớm của ung thư hoặc nguy cơ đột quỵ mà DANHGIATHUONGHIEU.VN đã tổng hợp và tìm hiểu được. Việc nhận thức sớm và áp dụng các biện pháp phòng ngừa không chỉ giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống, bảo vệ sức khỏe lâu dài. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có những thông tin hữu ích về dấu hiệu của nguy cơ và đột quỵ. Từ đó có những biện pháp để bảo vệ sức khỏe bản thân và những người xung quan mình.
